Bağırsak Enfeksiyonu (İltihabı) Nedir? Nasıl Geçer?

Bakteriyel, viral ya da parazitik nedenlerden dolayı bağırsak iltihabı ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Kimi zaman hızlı bir şekilde iyileşebilen kimi zaman da ciddi sorunlara yol açabilecek bağırsak enfeksiyonu belirtileri nelerdir öğrenmek, “Bağırsak iltihabı neden olur?” , “ Bağırsak iltihabı nasıl geçer?” gibi sorular hakkında bilgi sahibi olmak için içeriğimizi okumaya devam edebilirsiniz.¹

Bağırsak Enfeksiyonu Nedir?

Sindirim sisteminin temel parçalarından biri olan bağırsağa giren bazı mikroorganizmalar ile ortaya çıkan rahatsızlık, bağırsak enfeksiyonu olarak tanımlanır. Bağırsak enfeksiyonu, bağırsak iltihabı, gastrointestinal enfeksiyon veya gastroenterit şeklinde de isimlendirilir.²

Bağırsak Enfeksiyonu Çeşitleri Nelerdir?

Bağırsak enfeksiyonu ve bağırsak iltihabı, üç farklı tipte ele alınır. İşte bağırsak enfeksiyonu çeşitleri: 

Bakteriyel Bağırsak Enfeksiyonu

Gıdalardan kaynaklı enfeksiyonlar ve gıda zehirlenmesi, bakteriyel bağırsak enfeksiyonlar arasındadır. Salmonella, Escherichia coli veya E. coli, Clostridium perfringens, Listeria, Stafilokok veya stafilokok bakterilerinden ötürü ortaya çıkabilir.¹

Viral Bağırsak Enfeksiyonu

En yaygın bağırsak enfeksiyonu çeşidi olan viral bağırsak enfeksiyonları; rotavirüs, norovirüs, adenovirüs ve astrovirüs gibi virüslerden kaynaklanabilir. Halk arasında mide üşütmesi olarak da adlandırılabilir. Viral enfeksiyon türlerini önleyen bazı aşılar ile viral bağırsak enfeksiyonlarına karşı önlem alınabilir.^{1 2}

Parazitik Bağırsak Enfeksiyonu

Bağırsak helmintleri bir diğer adıyla bağırsak solucanları ve tek hücreli parazitlerden kaynaklı bağırsak enfeksiyonları parazitik bağırsak enfeksiyonu olarak tanımlanır. Bu rahatsızlığa yol açan en yaygın iki parazit giardiasis ve cryptosporidiosis'tir.²

Bağırsak Enfeksiyonu Neden Olur?

Bağırsak enfeksiyonunun nedenleri, bağırsak enfeksiyonunun çeşitlerine göre değişkenlik gösterir. İşte enfeksiyon türlerine göre bağırsak iltihabı nedenleri:

Bakteriyel Bağırsak Enfeksiyonu Nedenleri

Temiz olmayan yiyecekler ve özellikle bazı yiyecek türleri, bakteriyel bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir. Bu rahatsızlığa en çok neden olan yiyecekler aşağıdaki gibidir: 

• Az pişmiş ya da kırmızı ya da beyaz et, yumurta,
• Pastörize edilmemiş süt ürünleri, 
• Pastörize edilmemiş meyve suları, 
• Temiz olmayan su, 
• Soğuk dolaplarda bekletilmesi gerekirken dışarıda kalan yiyecekler, 
• Şarküteri ürünleri,
• İyi yıkanmamış meyve ve sebzeler.²

Viral Bağırsak Enfeksiyonu Nedenleri

Viral mide bağırsak enfeksiyonu, virüsler nedeniyle ortaya çıkar. Bu enfeksiyonlara en çok neden olan rotavirüs, daha çok küçük çocuklarda görülür. Kusmuk ya da dışkı ile temas ile çok kolay bir şekilde yayılabilir. Viral bağırsak enfeksiyona en çok neden olan bir diğer virüs olan norovirüs de hızlı bir şekilde bulaşabilir. Özellikle okullar, bakımevleri, kreşler gibi kalabalık ortamlarda yayılabilir.²

Parazitik Bağırsak Enfeksiyonu Nedenleri

Parazitler nedeniyle ortaya çıkan parazitik bağırsak enfeksiyonu, insan ve hayvan dışkısı yoluyla bulaşabilir. Bazı parazitler, hayvanlardan insanlara da bulaşabilir. Örneğin, kedi ya da köpek dışkısını temizlerken dahi bulaşan parazitler de parazitik bağırsak enfeksiyonuna yol açabilir. Bunların dışında temiz olmayan bir sudan içmek, bazı kirli sularda yüzmek de parazitik bağırsak enfeksiyonuna neden olabilir.^{1 2}

Bağırsak Enfeksiyonu Belirtileri Nelerdir?

Mide ve bağırsak enfeksiyonu belirtileri farklı şekillerde kendini gösterebilir. İşte en çok karşılaşılan bağırsak iltihabı belirtileri:

• Mide bulantısı,
• Kusma,
• Kramplı karın ağrısı,
• Gaz ya da şişkinlik, 
• Yüksek ateş,
• İştahsızlık,
• Kas ağrısı,
• Dehidrasyon (susuzluk), 
• Baş ağrısı,
• Dışkıda mukus ya da kan,
• Kilo kaybı.^{1 3}

Viral ve bakteriyel bağırsak enfeksiyonu belirtileri, genellikle aniden ortaya çıkar. Bakteriyel bağırsak enfeksiyonu yüksek ateş ve dışkıda kan görülmesine yol açabilir. Dışkıda mukus ve kan görülmesi de daha çok parazitik bağırsak enfeksiyonlarında görülebilir.¹

Bağırsak İltihabı Teşhisi Nasıl Konulur?

Bağırsak iltihabı ya da enfeksiyonu genellikle kendi kendine geçebilir. Ancak aşağıdaki semptomları yaşıyorsanız ya da geçmeyen bağırsak enfeksiyonu ile karşı karşıyaysanız mutlaka bir doktora görünmeniz gerekir:

• Yüksek ateş, 
• Şiddetli karın ağrısı,
• Dışkıda kan veya mukus görmek, 
• 2 veya 3 günden uzun süren ishal, 
• Aşırı susamak, 
• İdrara çıkamamak.²

Bağırsak enfeksiyonu küçük çocuklarda da görülebilir.

• İdrara çıkamamak, el ve ayak soğukluğu gibi dehidrasyon belirtileri gösteriyorsa, 
• Normalden farklı bir huysuzluğu varsa, 
• Midesi ya da karın ağrısı varsa, 
• Tepkileri azaldıysa, halsizse, 
• İştahı yoksa,
• Yüksek ateşi varsa,
• Geçmeyen bir ishal sorunu yaşıyorsa, 
• Kilo kaybettiyse,
• Kakasında kan varsa çocuğunuzu hızlı bir şekilde doktorunuza götürmeniz gerekir.²

Kalın bağırsak iltihabı, ince bağırsak iltihabı ya da bağırsak enfeksiyonlarının teşhisi için doktorunuz muayene sonrası bazı testler isteyebilir. Dışkı örneği alabilir, kan testleri yapabilir ya da bağırsaklarınızın içine bakmak için endoskopi yapılmasını talep edebilir. (2)

Muayene ve tahliller sonrasında sizin ya da çocuğunuz için en doğru tedavi şeklini belilerleyerek enfeksiyonunun tedavisine başlayacaktır.

Bağırsak Enfeksiyonu Nasıl Geçer?

Bağırsak enfeksiyonu tedavisi için izlenecek yol enfeksiyonun türüne göre şekillenir. Doktorunuz enfeksiyonun nedenini öğrendikten sonra ilaç yazabilir ya da rahatsızlığın kendi kendine geçeceğine dair bilgi vererek, istirahat önerebilir. Bağırsak enfeksiyonu tedavisinde genellikle doktorunuzun reçete ettiği antibiyotikleri kullanmanız gerekir. Ancak rahatsızlığınızın neden ve durumunuza göre farklı tedavi yöntemleri ve ilaçlar da kullanılabilir.¹

Bağırsak iltihabı tedavisi için doktorunuz reçeteli bir ilaç yazmadıysa ve istirahat önerdiyse bazı destekleyici yöntemleri de uygulayabilirsiniz:

• Bol bol dinlenmek, 
• Bol su içmek, 
• Sindirimi kolay, hafif yiyecekler ile beslenmek.^{1 2}

Bağırsak enfeksiyonu emzirilen bebeklerde görülüyorsa sıvı alımı bol bol emzirilerek sağlanabilir. 

Bağırsak İltihabı Bulaşıcı mıdır?

Bağırsak enfeksiyonu ile ilgili en çok sorulan sorulardan biri de “Bağırsak enfeksiyonu bulaşıcı mı?” sorusudur. Bağırsak enfeksiyonu türlerinin tümü bulaşıcıdır. Yiyecekler aracılığıyla ya da tuvaletler, ortak kullanım alanları ve kalabalık ortamlarda kolaylıkla bulaşabilir.¹

Bağırsak İltihabı İçin Ne Gibi Önlemler Alınabilir?

Bağırsak enfeksiyonları bulaşıcıdır ama bazı önlemler alarak bu enfeksiyonlardan korunabilirsiniz. Bağırsak enfeksiyonu türlerine göre alabileceğiniz önlemler de değişir.

Bakteriyel Bağırsak Enfeksiyonu İçin Alınabilecek Önlemler

Bakteriyel bağırsak enfeksiyonunu önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz: 

• Yemek hazırlığına başlamadan önce ellerinizi ve hazırlık alanını mutlaka temizleyin. Malzemeleri değiştirdikçe ve hazırlık sürecinden sonra da  ellerinizi ve yüzeyinizi yeniden temizleyin. 
• Buzdolabında çiğ et, deniz ürünü, kümes hayvanı ya da yumurta saklarken bu ürünleri diğer gıdalardan ayrı bir rafta saklayın. 
• Yiyecekleri az pişirmekten kaçının. 
• Pişen yiyecekleri daha sonra yemek için saklayacaksanız 2 saat içinde 4°C’nin altında soğutun.
• Bağırsak enfeksiyonu olan kişilerden uzak durun. 
• Az pişmiş, çiğ gıdalardan, pastörize edilmemiş süt ürünleri ve meyve sularından
• uzak durun.
• Buzların temiz su ile hazırlandığından emin değilseniz dışarıda satılan içecekleri buzsuz olarak servis edin. 
• Seyahatlerinizde ya da güvenmediğiniz mekanlarda suyu sadece kapalı şişeden içmeye özen gösterin. 
• Dışarıda satılan, özellikle açık tezgahlarda hazırlanan yiyecekleri tüketmemeye çalışın.^{1 2}

Viral Bağırsak Enfeksiyonu İçin Alınabilecek Önlemler

Viral bağırsak enfeksiyonunu önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz:

• Ellerinizi sık sık sabun ve suyla iyice yıkayın. Özellikle dışarıdayken ve bir yerlere dokunduktan sonra ellerinizi ağzınıza ve burnunuza götürmeyin. 
• El yıkamanın yerine alkol bazlı temizleyicileri koymayın. Kısıtlı durumlarda olmadığı sürece ellerinizi yıkamayı tercih edin. 
• Gıdalardan kaynaklı viral enfeksiyonları önlemek için meyve ve sebzelerin iyice yıkamaya özen gösterin. 
• Hasta bir kişinin hazırladığı yemeği tüketmeyin ya da onunla aynı yemeği, ortamı ve eşyaları paylaşmayın. 
• Siz de hastayken başka biri için yemek hazırlamaktan kaçının. 
• Yüzeylerinizi dezenfektan özelliklere sahip temizleyiciler ile düzenli olarak temizleyin. 
• Kıyafetlerinizi, ev tekstil ürünlerinizi de mümkün olduğunca yüksek sıcaklıkta, detaylı bir şekilde temizleyin.¹

Parazitik Bağırsak Enfeksiyonu İçin Alınabilecek Önlemler

• Bakteriyel bağırsak enfeksiyonunu önlemek için aşağıdaki önlemleri alabilirsiniz: 
• Kişisel hijyeninize özen gösterin, ellerinizi sık sık, sabunla yıkayın. 
• Temizliğinden şüphe ettiğiniz yiyecek ve içecekleri tüketmekten kaçının. 
• Hayvan dışkısı ile temas edebileceğiniz ortamlarda daha dikkatli olun, temizlemeniz gerektiği durumlarda ise mutlaka eldiven kullanın. Sonrasında ise detaylıca temizlenin. 
• Parazit enfeksiyonlarının daha yaygın olduğu ülkelere, şehirlere seyahat ederken dikkatli olun ve gerekli önlemleri alın. 
• Özellikle hamileyseniz  toksoplazmozu önlemek için kedi kumu kutusundan dahi uzak durmaya özen gösterin.¹

Bağırsak iltihabı ve enfeksiyonu hakkında bilgi sahibi oldunuz. Bağırsak florası hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak, “Probiyotik faydaları nelerdir?” , “Geçirgen bağırsak sendromu nedir?” gibi sindirim sistemi ile ilgili önemli konularda bilgi almak için diğer içeriklerimize göz atabilirsiniz.  

Uyarı: Bu metin kişileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.